Giáng Hương Quả To

Tên thường gọi: Giáng hương quả to
Tên địa phương: Đinh hương
Tên khoa học: Pterocarpus macrocarpus Kurz.
Họ thực vật: Đậu (Fabaceae)
Địa điểm trồng: Khu vực đối diện chuồng Hà Mã, Thảo Cầm Viên Sài Gòn, 02 Nguyễn Bỉnh Khiêm, P. Bến Nghé, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh.

Đặc điểm nhận biết

• Cây gỗ lớn, cao 20 – 30 m, đường kính thân có thể đạt 0,9 m hoặc hơn.
• Tán cây hình ô, rộng, tạo bóng mát lớn.
• Cành non có lông mịn, cành già nhẵn.
• Vỏ màu nâu xám, dày trung bình 1,5 – 2 cm, nứt dọc, bong vảy lớn. Khi vạc vỏ, nhựa màu đỏ tươi sẽ chảy ra.
• Lá: Lá kép lông chim một lần lẻ, mọc cách, gồm 7 – 13 lá chét xếp so le.
• Hoa: Màu vàng, mọc thành chùm ở nách lá, mỗi chùm dài 7 – 10 cm, mang 20 – 25 hoa.
• Quả: Hình tròn dẹt, đường kính 4,5 – 6 cm, khoang cứng nổi lên giữa, chứa 1 – 3 hạt.
• Hạt: Hình lưỡi liềm, dài 0,6 – 1 cm, rộng 0,3 – 0,5 cm, khi chín có màu nâu.

Phân bố

Trong nước:

• Phân bố chủ yếu tại Tây Nguyên và Nam Bộ: Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Phú Yên, Đồng Nai, Tây Ninh.
• Thường mọc ở độ cao 20 – 680 m so với mực nước biển.
• Thích hợp với địa hình bằng phẳng, độ dốc từ 2 – 10°.
• Khí hậu có 2 mùa mưa – khô rõ rệt, nhiệt độ trung bình năm 21 – 26,5°C.
• Có thể sinh trưởng trên nhiều loại đất: đất xám, đất đỏ bazan, kể cả đất khô cằn.

Trên thế giới: Lào, Campuchia.

Giá trị sử dụng

• Gỗ quý hiếm: Gỗ giáng hương nặng trung bình, có vân đẹp, bền, được xếp vào nhóm gỗ quý.
  • Dùng trong xây dựng công trình cao cấp.
  • Đóng bàn ghế, giường, tủ và các đồ nội thất giá trị cao.
  • Sản xuất đồ mỹ nghệ và sàn gỗ tự nhiên.
• Vỏ cây: Chứa tanin, có thể dùng trong y học cổ truyền.
• Nhựa cây: Màu đỏ tươi, được sử dụng để nhuộm quần áo và chế tạo sản phẩm thủ công mỹ nghệ.

Tình trạng và bảo tồn

Giáng hương quả to là loài cây quý có giá trị cao, nhưng hiện nay đang bị khai thác mạnh để lấy gỗ, dẫn đến suy giảm số lượng trong tự nhiên. Để bảo vệ, cần:

• Quản lý khai thác chặt chẽ, hạn chế chặt phá rừng bừa bãi.
• Nhân giống và trồng mới trong các vườn quốc gia, khu bảo tồn.
• Tuyên truyền nâng cao ý thức cộng đồng về giá trị của loài cây này.

English Summary

The Big-fruited Rosewood (Pterocarpus macrocarpus) is a valuable tropical hardwood tree reaching heights of 20–30 meters with a trunk diameter of up to 0.9 meters. It has beautiful yellow flowers and distinctive round, flat fruits containing crescent-shaped seeds. Found mainly in Vietnam, Laos, and Cambodia, this species thrives in dry and wet seasonal forests. Its durable, richly colored wood is used for high-end furniture, construction, and handicrafts. The red resin and bark have medicinal and dyeing uses. Due to overharvesting, conservation efforts are critical to protect this rare and precious species.